Bu içerik, girişimciler ile teknoloji esaslı yeni oluşum ve projelere dair startuplar ve şirket kurulumları hakkındadır. Özellikle bu konulara dair, yapılması gerekenler, izlenecek adımlar ve hukuki değerlendirmeler hakkında kısa ve genel olarak bilgileri burada bulabilirsiniz.
Startup ifadesi yurt dışında başlayarak ülkemizde de yaygın olarak uygulamada yer almakta ve startup hukuku şeklinde ifade de kullanılmaktadır. Startup hukuku şeklinde belirtilen ifadenin tek bir konu ve alana dair olmadığını ve bir çok hukuk dalını kapsayabileceğini belirtmek isteriz.
Buna uygun olarak, startup hukuku kapsamında olabilecek konu başlıklarını aşağıda bulabilirsiniz. Aşağıda belirtilen konu başlıklarının yanı sıra ihtiyaca göre değerlendirilmesi gereken hususlarda değişiklikler olabilmektedir.
Girişimciler veya özellikle teknoloji esaslı startup sürecine dahil olacaklar için; proje ve fazları genel birkaç başlıkta toplayabiliriz, bunlar;
- Ticari kuruluş
- Yönetsel yasal eğitim
- Startupa özgü yasal belgeler
- E-ticaret araçları ve uygulamalarıdır
Bu konu başlıklarına uygun yapılması gereken hukuki değerlendirmeler ise şu şekilde olabilir.
- Ticari kuruluş; Ticari kuruluş nasıl olmalıdır? Amaçlanan ticari kuruluş için kurulması gereken şirketin türü ne olmalıdır? Şirketin ve/veya ortaklığın yapısı nasıl olmalıdır? Tüzel kişiliğin sürekliliğine ilişkin hukuki yapı nasıl tasarlanmalıdır?
- Yönetsel yasal eğitim; Startup’ın amaç ve vizyonu nedir? Şirketin amaç ve vizyonuna özgü ne gibi yasal gereklilikler olacaktır? Bunların tespiti ve sürecine dair projede nasıl ilerlenebilir? Saptanan yasal gerekliliklere ilişkin strateji ve risk minimalizasyonu nasıl sağlanacaktır? Yönetsel yapıda birden çok hissedarların olması halinde hak ve yükümlülükler neler olacaktır? İdari ve yönetsel süreçte yetkiler nasıl açıkça belirlenecek ve bu hususlar yasal uygunluğa nasıl getirilecektir?
- Startupa özgü yasal belgeler; Hangi belgelere ihtiyaç olunacaktır? Bu belgeler nasıl tasarlanmalı ve içerikleri nasıl düzenlenmelidir? Şirket sözleşmesi, şart ve koşulları, genel taslak sözleşmeler, gizlilik sözleşmeleri, tekliflere veya ürünlere ilişkin formlar ve taslaklar nasıl düzenlenmelidir?
- E-ticaret araçları ve uygulamaları; Yasal uyumluluk gerektiren konular neler olacaktır?
Markalaşma, patent veya ürüne ilişkin diğer alınması gereken lisanslar nelerdir? Hak ve yasal uygunlukların tespiti, kalite belgeleri vb. gibi startupa özgü araç ve diğer e-sistemler nasıl olacaktır?
Ticari yapıların kuruluşlarına ilişkin kısaca bilgi vermek gerekir ise, öncelikle hedeflenen şahıs işletmesi kurmak mı gerekir yoksa limited şirket veya anonim şirket gibi sermaye şirketi kurmak mı gerekir buna karar verilmesi gerekmektedir.
Kurulacak şirket türüne göre haklar ve yükümlülükler ile özellikle ticari, hukuki, cezai ve idari sorumluluklar en önemlisi de vergisel yükümlülükler gibi hususların ayrıca değerlendirilmesi gerekecektir.
Startupa uygun şirket ana sözleşmesi ve/veya şirket hissedarlarına ilişkin işleyiş, yetki ve ortaklık hususları veya sona erme hallerinde uygulanacak hususların yasal uygunluğa ve ihtiyaca göre baştan oluşturulması gerekecektir.
Ayrıca startupın bağlı olacağı kurum ve kuruluş olacak ise (yurt dışı ile başka bir firma veya ürünle alakalı bir yapıda olabilir) buna ilişkin mevcut yasal düzenlemeler hariç ‘özelleşmiş ve mevcut şirket kurallarının’ yasal uygunluğunun denetlenmesi ve uyarlanması gerekecektir. İhtiyaç halinde ise baştan şirket kurallarının oluşturulması da gerekebilecektir.
Bunlarla birlikte, girişimin vizyonu ve amaçlarının belirlenmesi esaslıdır. Çünkü buna bağlı faaliyet gösterilecek ülke veya amaçlanan ülkelerde yasal riskler ve engeller neler olabilir, bunlara uygun yasal uygunlukların araştırılması, uyarlanması ve uygulanabilmesi hedeflenmelidir. Burada hukuki tarama ve gereklilikler ön plana çıkmaktadır. Stratejiler ve risklerin saptanabilmesi için bu süreçte olmazsa olmaz ana noktadır.
Başlangıç kısmı ve bu hususların tamamlanmasına uygun devamında, startupa özgü yasal belgelerin tamamlanması gerekecektir. Bu kısımda tamamıyla yine girişime veya teknoloji esaslı yapılmak istenen proje ve/veya ticarete ilişkin evrakların oluşturulması gerekecektir.
Bunlara örnek vermek gerekir ise, genel çerçeve sözleşmeler, kişisel veriler ve data güvenliği, web sitenin alt yapısı ve buna uygun yasal çekincelerin dahil edilmesi, genel hizmet alım veya satım sözleşmesi, gerekli ise fikri mülkiyet yetki sözleşmeleri, hissedarların, müdürlerin, yöneticilerin görev ve yetkilendirilmesine ilişkin çizelgeler, gizlilik sözleşmesi (yeni bir veriye- ürüne özgü koruma amaçlı özellikle), teklif standartları ve diğer iş sözleşmeleri vs.
Son basamak olarak bahsettiğimiz E-ticaret araçları ve uygulamalarının belirlenmesi de diğer önemli bir evredir. Burada yasal uyumluluk gerektiren konular neler olacaktır, bunların çok iyi araştırılması ve uzman desteğin alınması gereklidir. Startupın markalaşma süreci, patent veya ürüne ilişkin diğer alınması gereken lisans, korunması gereken haklar veya yasal uygunluklar, kalite belgeleri gibi hususlar gündeme gelecektir. Zira, burada özellikle güçlü pazarlama araçları ve reklamcılık yasal düzenlemelerine uygunluk ve tüketici koruma kanununa ilişkinde yasal uygunlukların değerlendirilmesi gerekecektir. Ayrıca diğer e-sistem ve araçların güvenirliği ve sürdürülebilirliğinin de hedeflenmesi gerektiğini belirtmek isteriz.
Bu araçları daha somut olarak belirtmek gerekir ise, örneğin garantiler ve taahhütlerin sınırları, marka ve ürüne ilişkin stratejiler, satış politikaları, haksız rekabete ilişkin kurallar, ürüne/hizmete ilişkin itiraz yolları ve şikayetlere ilişkin denetim olabilir.
Yine bu yapılaşmanın birden fazla ülkede işleme alınması hallerinde ilgili ülke düzenlemeleri ve yasal belgelerin ve içeriklerinin bir bütün olarak ve/veya ülkeye özgü uyarlanması aşamalarının da olması gerektiğini belirtiriz.
Çok basamaklı işlemlerin bir bütün olarak projelendirilip aslında yasal uygunluklarının tamamlanması başlı başına startup işlemlerini kapsadığını ve tek bir hukuk türü yerine birden çok hukuk alanına gireceğini de son olarak tekrar belirtelim.
Günümüzde daha özgür ve sınırsız ticari işlemlerin gerçekleştirilmesi hedefi ile bir çok girişimci ve teknoloji esaslı ticari oluşumlar artmaktadır. Buna bağlı olarak, ilerleyen ticaret hayatında Startup’ların dikkat çekici olmaya da devam edeceği kuşkusuzdur.
Link’te yer alan bilgilendirme video yayınında, şirket kuruluşu ile teknoloji esaslı startuplar ve girişimciler için izlenecek yollar hakkında bilgiler yer almaktadır.
Bilgilendirme videosunda;
-Startup nedir?
-Startup ve şirket kuruluşunda dikkat edilecek hususlar nelerdir?
-Startupa özgü yasal belgeler nelerdir?
-Startuplarda E-ticaret araçları nelerdir?
Soruları hakkında cevaplar ve bilgiler yer almaktadır.